
fot. Wikimedia Commons
Antoni Gołubiew
ur. 25 lutego 1907 w Wilnie – zm. 27 czerwca 1979 w Krakowie
Powieściopisarz i eseista
Na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie studiował najpierw fizykę i astronomię, następnie filologię polską i historię (magisterium z historii uzyskał w 1933 roku). Działacz Stowarzyszenia Katolickiego Młodzieży Akademickiej „Odrodzenie”, gdzie poznał m.in. Stanisława Stommę i Jerzego Turowicza.
Współzałożyciel grupy literackiej Żagary, redaktor „Wilczych Zębów”, dodatku do dziennika „Słowo”. Pracował jako nauczyciel gimnazjalny i dziennikarz „Kuriera Wileńskiego”, ale też jako sekretarz adwokacki i referent prasowo-oświatowy. Współpracownik Polskiego Radia w Wilnie. Prowadził działalność pisarską i publicystyczną: w latach 1932–1936 był redaktorem miesięcznika młodych katolików „Pax”, wtedy też rozpoczął pracę nad powieścią Bolesław Chrobry. W czasie wojny utrzymywał się z pracy fizycznej jako wozak i stróż nocny. Po rozpoczęciu repatriacji Gołubiew wraz z rodziną osiedlił się najpierw w Łodzi, by w styczniu 1946 roku zamieszkać w Krakowie, gdzie został redaktorem „Tygodnika Powszechnego”.
Związany z pismem do śmierci, podobnie jak z miesięcznikiem „Znak”, na którego łamach opublikował ważny dla środowiska i formacyjny dla wielu czytelników esej Dlaczego jestem katolikiem? (1951, nr 1). tekstem równie istotnym dla ugruntowania niezależności myślowej środowiska był artykuł z „Tygodnika Powszechnego” Polska leży nad Wisłą (1957, nr 43), w którym polemizował ze stanowiskiem, że państwo polskie powstałe po 1945 roku, pozbawione Kresów, jest tworem niepełnym albo tymczasowym. Chociaż nie sprawował żadnych funkcji ani stanowisk, pozostawał niekwestionowanym autorytetem środowiska „Tygodnika” i Znaku.
Jego książka Listy do przyjaciela (Gdy chcemy się modlić…) była jedną z pierwszych pozycji wydawniczych nowo powstałej oficyny Znak (1959). Jego największym dziełem pozostaje epopeja historyczna Bolesław Chrobry (cz. 1–4, 1947–1956; cz. 5, 1974).
Żona Janina (1906–1996), z domu Oświecimska, urodzona w Oszmianie, była absolwentką Wydziału Sztuk Pięknych USB w Wilnie, malarką.
O małżeństwie i rodzinie Janina Gołubiewowa opowiedziała w rozmowie z Jadwigą Wielgut-Walczak („„Tygodnik Powszechny””, 25 czerwca 1989, nr 26, s. 4–5) oraz w wywiadzie Największa przygoda mojego życia, którego udzieliła wnuczce, Katarzynie Barańskiej („„Tygodnik Powszechny””, 13 lipca 1997, nr 28, s. 14).
—
Współpracownicy Antoniego Gołubiewa (ur. 1907) zapamiętali go jako mędrca, filar środowiska „Tygodnika Powszechnego” i Znaku, autora tekstów uznawanych za programowe. Takich choćby jak: esej Dlaczego jestem katolikiem? („Znak”, 1951), pisana po Październiku ’56 deklaracja ideowa Dlaczego bierzemy udział w sprawach politycznych? („TP”, 1957) czy pierwsza książka opublikowana przez nowo powstałe wydawnictwo Znak – Listy do przyjaciela. Gdy chcemy się modlić (1959) – tak o Gołubiewie pisał Janusz Poniewierski we wspomnieniu „Cietrzew i ziarenka złota” w cyklu „Ogrody pamięci” publikowanym na łamach Miesięcznika ZNAK. Cały tekst przeczytasz TUTAJ.
Biogram został przygotowany na podstawie książki „Ludzie Znaku” wydanej przez Wydawnictwo ZNAK.