A3-17-zychiewicz-rgb-80

fot. Adam Bujak

Tadeusz Żychiewicz

ur. 12 stycznia 1922 w Bratkowicach na Podkarpaciu – zm. 11 listopada 1994 w Krakowie

Dziennikarz, publicysta religijny, redaktor

Redaktor „Tygodnika Powszechnego” od 1957 roku, autor rubryki Poczta Ojca Malachiasza. Przed wojną uczęszczał do gimnazjum w Złoczowie i Liceum Mechanicznego we Lwowie. Podczas okupacji sowieckiej pracował jako gazeciarz i robotnik. Po wkroczeniu Niemców ukończył szkołę techniczną i zarabiał na życie, m.in. pracując jako kreślarz w instytucji zajmującej się tworzeniem map wojskowych. Ukończył konspiracyjnie szkołę podchorążych, był żołnierzem Armii Krajowej. Po wojnie zajmował się m.in. wytwarzaniem fałszywych dokumentów dla ludzi, którzy obawiali się szykan ze strony nowej władzy. Nim został objęty amnestią w 1947 roku, mieszkał w Jarosławiu, pod Krakowem, we Wrocławiu i w Gliwicach, pracując w Państwowych Zakładach Maszynowych oraz w Biurze Projektowym Zakładów Przemysłu Maszynowego. Już jako student historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim polemiką Religia, sztuka, wiek XX zadebiutował na łamach „Tygodnika Powszechnego” (26 marca 1950, nr 13), w którym ogłaszał później teksty pod pseudonimami: Tomasz Jankowski, Tomasz Zych, Jan Żmuda (publikowanie pod nazwiskiem wiązało się z ryzykiem, np. relegowania ze studiów). Z pismem związał się na stałe po wznowieniu „Tygodnika” w czasie odwilży październikowej (wcześniej był asystentem na UJ oraz zajmował się dokumentacją naukową w Pracowni Konserwacji Zabytków w Krakowie).

Szybko zdobył uznanie jako publicysta i autor rubryki Poczta Ojca Malachiasza, w której, ukrywając się pod zakonnym pseudonimem, odpowiadał na listy czytelników dotyczące kwestii teologiczno-religijnych. Teksty publicystyczne, które poza „TP” ogłaszał także na łamach „Znaku” i „Więzi”, były następnie wydawane w postaci książkowej. W Znaku zadebiutował pozycją Ludzie ziemi nieświętej (1961) i w tej oficynie ukazały się jego najważniejsze książki – trzy tomy Poczty Ojca Malachiasza (1970–1972), komentarze do czytań mszalnych: Rok Mateusza (1973), Rok Marka (1974), Rok Łukasza (1975), Dom Ojca (1983), i biblijnych: Stare Przymierze (tomy komentarzy do wybranych ksiąg ukazywały się w latach 1976–1981), Stare Przymierze. Prorocy (1982). Ponadto wydał: zbiór esejów biograficznych i historyczno-obyczajowych Ludzkie drogi (1981), Cnoty i niecnoty (1991), Jajko miejscami świeże, czyli pytania dla teologów (1993).

O życiu, działalności pisarskiej, a także swoim widzeniu spraw Kościoła i wiary opowiedział w dwóch obszernych wywiadach przeprowadzonych przez Bronisława Mamonia (A było to tak…, „„Tygodnik Powszechny””, 12 stycznia 1992, nr 2, s. 1, 4, 6) oraz Adama Michnika (Nikt nie zna granic Kościoła, „Gazeta Wyborcza”, 18–20 kwietnia 1992, nr 93, s. 12–19).

Żona Teresa Witkowska-Żychiewicz (zm. 1996) była historykiem sztuki, wieloletnią kierowniczką Biblioteki Instytutu Historii Sztuki UJ.

Biogram został przygotowany na podstawie książki „Ludzie Znaku” wydanej przez Wydawnictwo ZNAK. 

Skip to content